Tym razem o sierści będzie mowa :) A ponieważ słowo „sierść” może - wobec powszechnie używanego pojęcia „włos” – budzić pewne zdziwienie, na początku dwa słowa wyjaśnienia. Mianem szaty psa określa się jego sierść. Sierść z kolei składa się z dłuższych włosów okrywowych i krótszych, czyli podszerstka. Sierść może porastać całe ciało psa, jego część, może jej też w ogóle nie być. Może być długa lub krótka. Może składać się z dwóch warstw (włos okrywowy i podszerstek) lub jednej warstwy (wyłącznie włos okrywowy). Należy stwierdzić, że hawańczyk – jak i inne rasy psów (pomijam wyjątki typu nagi pies peruwiański) – posiada sierść. Sierść ta składa się de facto z jednej warstwy, a mianowicie włosa okrywowego, gdyż podszerstek jest słabo rozwinięty lub nieobecny. Rasy o takiej charakterystyce sierści (w tym oczywiście hawańczyka) nazywa się często nieliniejącymi, albowiem linienie praktycznie u nich nie występuje.
Tak z przyzwyczajenia przypominam, że konwencja przyjęta przeze mnie już w pierwszej części cyklu pozostaje niezmieniona, czyli nie ograniczam się do analizy wzorca nr 250 FCI, obowiązującego w Związku Kynologicznym w Polsce (dalej: „FCI”), ale przede wszystkim konfrontuję go z wzorcami American Kennel Club (dalej: „AKC”), Canadian Kennel Club (dalej: „CKC”) oraz brytyjskiego The Kennel Club (dalej: „KC”). Co powyższe wzorce mówią o sierści hawańczyka?
FCI:
SIERŚĆ: Podszerstek wełnisty, słabo rozwinięty; często zupełnie nieobecny. Włos okrywowy bardzo długi (12-18 cm u dorosłego psa), miękki, prosty lub falisty, może tworzyć loki. Jakiekolwiek zabiegi fryzjerskie, wyrównywanie długości włosa przy użyciu nożyczek lub trymowanie, są zabronione. Wyjątek stanowi porządkowanie włosa na łapach, nieznaczne skracanie włosów na czole, by nie zakrywały oczu oraz włosów na pysku, lecz lepiej pozostawić je w ich naturalnej długości.
WADY DUŻE: Twardy, rzadki włos; krótka szata (z wyjątkiem szczenięcej); szata po zabiegach fryzjerskich.
AKC:
Coat: Silky to the touch, the coat is soft and light in texture in both outer and undercoat, although the outer coat carries slightly more weight. The coat is long, abundant and wavy. It stands off the body slightly, but flows with movement. An idea l coat will permit the natural lines of the dog to be seen. Puppy coat may be shorter and have a softer texture than adult coat. A single, flat, frizzy or curly coat should be faulted. A coarse, wiry coat is a disqualification. A short, smooth coat with or without furnishings is a disqualification. The coat may be corded. Corded coats will naturally separate into wavy sections in young dogs and will in time develop into cords. Adult corded dogs will be completely covered with a full coat of tassel – like cords. Disqualifications: A coarse, wiry coat. A short, smooth coat with or without furnishings.
CKC:
Coat: Hair: Well suited to a breed developed in the tropics, the abundant, silken double coat is fine, soft and lightweight throughout, with a subtle airiness, less substantial at the touch than appearance suggests. Undercoat light and may not be very developed. The topcoat, very long (12-18cm in adults) does not hang to the ground, allowing light under the dog when standing on a solid surface; it enhances and reflects the lines of the body. No preference given for extreme length or profuseness. Puppy coats shorter, softer, less full than adult’s. Hair ideally wavy; any degree of wave permissible. Single, perfectly straight or tightly curled coats undesirable; wooly, harsh or wiry textures incorrect. Natural coat separation is acceptable, deliberate parting is not. Head furnishings simply brushed back or allowed to fall naturally. Scissoring and all trimming forbidden. Exceptions: tidying the base of the feet and minimal hygienic trimming unnoticeable on presentation. Thorough hands-on examination helps evaluate faults and qualities concealed by coat.
Faults: Coat harsh, not abundant; hair short except on puppies, trimmed or sculpted coat. Over-groomed or neglected coat.
KC:
Coat: Soft, silky, wavy or slightly curled, full coated with an undercoat.
Niezależnie od pewnych różnic występujących pomiędzy poszczególnymi wzorcami, co do zasady określają one nam hawańczyka jako psa długowłosego, o obfitej, jedwabistej szacie oraz rzadkim lub nieobecnym podszerstku. Skoro zatem mowa o psie długowłosym, zacznę od tematu długości włosa. FCI i CKC wskazują wprost długość włosa na 12-18 cm. Jednocześnie wraz z AKC, zaznaczają że pojęcie długiego włosa nie dotyczy szczeniąt. Ponieważ o długości włosa hawańczyka pisałem już wiele lat temu w artykule „Hawańczyk – subiektywny portret rasy”, nie widzę przeciwwskazań, aby i tu powtórzyć jego treść:
„Teoretycznie określenie "bardzo długi" nie powinno nastręczać trudności interpretacyjnych. Niestety dalsze zapisy wzorca komplikują sprawę. Rozpatrując kwestie długości włosa u hawańczyka, nie sposób pominąć wysokości psa w kłębie, wszak włos ma być bardzo długi. I tu wkraczamy w sferę prostych działań matematycznych. Dopuszczalna różnica w długości włosa hawańczyka wynosi 6 cm. Dla tak malutkich piesków jest to moim zdaniem różnica bardzo duża. W przypadku dolnej granicy wysokości psa w kłębie tj. 23 cm, będzie to ponad 1/4 tej wysokości. Wyobraźmy sobie wreszcie, posługując się granicami tolerancji, psa 21 cm z włosiem 18 cm i psa 29 cm z włosiem 12 cm. Obydwa psy będą się mieściły w granicach wzorca, ale ich wygląd, wrażenie ogólne będą różniły się w sposób diametralny. W praktyce oznacza to, że na ringach spotykamy psy "zamiatające" włosiem podłogę i takie, które tego nie czynią, a ich włos nawet dla postronnego obserwatora wydaje się być po prostu krótki. Pozostaje wreszcie istotna wada, jaką jest krótka szata. Taki zapis wzorca można interpretować w co najmniej dwojaki sposób. Pierwszy, szata krótsza niż określona we wzorcu, czyli krótsza niż 12 cm. Drugi, szata obiektywnie krótka, co widać gołym okiem podczas prezentacji psa. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z hawańczykami krótkowłosymi. Należy wyraźnie podkreślić, iż krótkie włosy u hawańczyka to wada, która eliminuje danego osobnika z hodowli. Pierwsze przypadki narodzin hawańczyków krótkowłosych miały miejsce w latach 80-tych ubiegłego wieku w Niemczech, a więc stosunkowo krótko po sprowadzeniu pędzli do Europy. W latach 90-tych przeprowadzono (także w Niemczech) badania nad tym problemem, których wynikiem było uznanie, że za taki stan rzeczy odpowiada gen recesywny. Wielu niemieckich hodowców bada swoje hawańczyki pod kątem przenoszenia tej wady, zaś wyniki badań publikuje na swoich stronach internetowych.”
Do powyższych rozważań warto dodać, że wzorzec CKC opisując długość włosa, wskazuje że nie powinien on zwisać na ziemi, a pomiędzy podłożem i linią włosa powinien być prześwit. Ekstremalna długość włosa nie jest preferowana.
Nie ulega natomiast wątpliwości, że hawańczyk powinien mieć włos jedwabisty (silky) i miękki (soft) w dotyku, choć wzorzec FCI słowo „jedwabisty” używa przy opisie… okrywy ogona. Oczywiście jeśli będziemy dotykać włosów kilku różnych hawańczyków, szybko zorientujemy się, że są pomiędzy nimi pewne różnice. Nie oznacza to, że dane osobniki nie posiadają włosa jedwabistego. Przyczyną takich różnic może być np. umiejętny lub nie – grooming. Istota sprawy sprowadza się do tego, aby włos hawańczyka nie był twardy, szorstki lub wełnisty.
Włosy hawańczyka mogą być proste (flat) lub faliste (wavy) i mogą tworzyć loki (curly). Loków, o których mowa nie należy utożsamiać z szatą pudli, czy też biszonów kędzierzawych. Po prostu u hawańczyka na końcówkach włosów mogą tworzyć się nieznaczne loki. Jeśli sięgniemy do opisu ogólnego wrażenia z wzorca FCI, dowiemy się, że bardziej pożądany jest włos falisty (wavy). Wypada też wspomnieć o włosie sznurowym, czyli tzw. dredach (corded). W europejskich hodowlach nie dane mi było znaleźć przedstawiciela rasy, paradującego w dredach, ale np. w USA hawańczyki takie są dość popularne (wzorzec AKC mówi o nich wprost). Oczywiście kwestią otwartą pozostaje stosunek europejskich sędziów do takiego włosa, a tym samym jego zgodność ze wzorcem FCI.
Pozostaje nam kwestia zabiegów fryzjerskich. Wzorce dopuszczają porządkowanie włosów na łapach i na czole. Szczerze powiedziawszy nie kojarzę, abym kiedykolwiek widział na ringu hawańczyka z przyciętym nad oczami włosem. Hodowcy stosują powszechnie różnego rodzaju spinki/gumki, które są zdejmowane przed wejściem na ring. Zupełnie inaczej sprawa ma się w przypadku porządkowania włosa na łapach. Po pierwsze, włosy rosnące pomiędzy opuszkami zbijają się w kołtuny (kulki) i przeszkadzają psu w chodzeniu. Po drugie, długie włosy mogą układać się w bardzo różny sposób powodując np. wrażenie francuskiego frontu, w sytuacji gdy pies tej wady nie ma. Porządkowanie włosa na łapach jest wiec koniecznością.
Na zakończenie wypada dodać, że osoby niezainteresowane wystawianiem hawańczyków, mogą swoje pupile strzyc w sposób dowolny.
Dziękuję za uwagę
Tekst: Cezary Szczepaniak
