Troszkę zaniedbałem ten cykl, ale już biorę się do roboty ;)
„Kumka Olik, w jednym z kawałków życzy nam „Niepoprawnie kolorowych snów”. Z góry dziękuję, ale mnie te życzenia nie są potrzebne. Jak sobie pooglądam zdjęcia hawańczyków z różnych hodowli na świecie, albo trafię na większą stawkę na wystawie, to mam tak jak Lucy in the sky with diamonds lub jak podczas oglądania moich ukochanych impresjonistów.” Tak zacząłem opis umaszczenia hawańczyków w artykule pt. „Hawańczyk – subiektywny portret rasy”, który opublikowałem na naszej stronie internetowej w 2011 r. Ten wstęp pozostaje po dziś dzień aktualny.
Kolejny raz pozwalam sobie przypomnieć, że konwencja przyjęta przeze mnie już w pierwszej części cyklu pozostaje niezmieniona, czyli nie ograniczam się do analizy wzorca nr 250 FCI, obowiązującego w Związku Kynologicznym w Polsce (dalej: „FCI”), ale przede wszystkim konfrontuję go z wzorcami American Kennel Club (dalej: „AKC”), Canadian Kennel Club (dalej: „CKC”) oraz brytyjskiego The Kennel Club (dalej: „KC”). Co powyższe wzorce mówią o umaszczeniu hawańczyka?
FCI:
MAŚĆ: Rzadko jest ona zupełnie czysto biała. Płowa w różnych odcieniach (lekkie przyciemnienia są dopuszczalne), czarna, koloru hawana (brązowo-rudy kolor cygar), koloru tytoniu, rudawo-brązowa. Łaty we wymienionych kolorach są dopuszczalne. Dopuszczalne podpalanie w rozmaitych odcieniach.
AKC: All colors and marking patterns are permissible and are of equal merit.
CKC: Wide colour diversity; all colours, markings and patterns equally acceptable.
KC: Any colour or combination of colours permissible. Merle is not acceptable.
Indagowany przez osoby zainteresowane umaszczeniem pędzla, zwykłem mawiać, że nie ma zielonych w różowe groszki, albo różowych w zielone groszki… Innymi słowy, stoję na stanowisku, że mnogość kolorów, ich odcieni i znaczeń jest tak duża, że łatwiej powiedzieć jakich kolorów nie ma, niżli wymieniać te, które występują. Z podobnego poniekąd założenia wyszły trzy z ww. organizacji kynologicznych, których wzorce akceptują wszystkie umaszczenia (kolory) i ich kombinacje oraz znaczenia (poza merle). Wyjątkiem pozostaje FCI, które w pewnym sensie wylicza obowiązujące kolory. Jak kolory z wzorca FCI mają się do rzeczywistości? Sądzę, że najlepszą odpowiedź na to pytanie da lektura strony internetowej „Colours of the Rainbow” Pani Suzanne McKay (hod. Mimosa Havanese USA), będącej swego rodzaju mekką miłośników rasy oraz lektura strony internetowej belgijskiej hodowli „Del Paradiso di Cani” Pań Lindy Van den Broecke i Kristine & Laury Goossens. Wypada jednak zauważyć, że w wielu wypadkach wystarczy wyprawa na jakąś silniej obsadzoną wystawę :)
Pozwolę sobie zatem na „wyliczankę” z ww. strony internetowej Pani Suzanne McKay:
Clear Colours:
1. White.
2. Cream.
3. Champagne.
4. Apricot.
5. Gold.
6. Red.
Black based colours:
1. Black.
2. Charcoal or dark silver.
3. Silver.
Brown based colours:
1. Chocolate.
2. Dark chocolate silver.
3. Light chocolate silver.
DARK/LIGHT patterns:
1. Sable.
2. Brindle.
3. Agouti.
4. Saddle.
5. Point.
WHITE spotting:
1. Extreme piebald.
2. Parti – colour or piebald.
3. Irish Pied.
4. White trim.
5. Tri colour – classic.
6. Bi – coloured partii.
DILUTE:
1. Dilute black.
2. Dilute chocolate.
Powyższe zestawienie uzupełniają kolory i ich wariacje ze strony internetowej Pań Lindy Van den Broecke i Kristine & Laury Goossens. Wymienię tu tylko te, których wprost nie wskazuje Pani Suzanne McKay:
1. Beige-Fawn.
2. Blue.
3. Isabella/cafe-au-lait.
4. Havana brown.
5. Dark sable.
6. Light sable.
Te dwa zestawienia dają nam pewien obraz kolorystyki hawańczyków. Oczywiście trzeba mieć na względzie fakt, że pewne kolory są w różny sposób określane albo też odcienie danego umaszczenia są traktowane jako osobny kolor. Na przykład dilute może występować jako blue, albo cafe-au-lait, ale z kolei belgijskie hodowczynie rozgraniczają te umaszczenia. Dodatkowo często wskazywane są również odcienie poszczególnych kolorów np. light sable, dark sable albo deep red, a nawet deep dark red, które jak już wspomniałem mogą być traktowane jako odrębny kolor. Całość uzupełniają mixy kolorów np. red-sable, red-brindle. Wreszcie, nie sposób pominąć tu działań hodowców hawańczyków. Przykładowo umaszczenie extreme piebald, gdzie głowa psa będzie czarna, a reszta biała, zostanie najczęściej opisane w dokumentach psa jako biało - czarne. W ten sam sposób będzie z umaszczeniem partii i irish pied, ot po prostu biało – czarne, ewentualnie czarne z białymi znaczeniami. Odrębny temat stanowi inwencja niektórych hodowców, dzięki której możemy „poznać” umaszczenia, o których zarówno Pani Suzanne McKay, jak i Paniom Linda Van den Broecke i Kristine & Laura Goossens, nawet się nie śniło ;)
Niezależnie od szczegółowych opisów poszczególnych kolorów, częste są sytuacje w których hodowcy zamieszczają zdjęcia szczeniaków np. na FB z pytaniem: jaki to waszym zdaniem kolor? Co ciekawsze, szansa na uzyskanie jednoznacznej odpowiedzi jest niewielka. Z reguły pojawiają się np. trzy typowania, w kolejnych postach zyskujące swoich zwolenników. Hodowcy nie pozostaje zaś nic innego jak ciągnięcie zapałek ;) W konsekwencji widząc trzy psy o takim samym umaszczeniu (oczywiście naszym zdaniem), może się okazać, że w rodowodzie każdego z nich wskazano jednak zupełnie różne umaszczenia np. cream, gold i fawn. Trzeba także pamiętać, że na taki stan rzeczy wpływ ma nie tylko praktyczna trudność w ocenie umaszczenia, ale i fakt, że wraz z wiekiem hawańczyki bardzo często się wybarwiają tj. ich szata rozjaśnia się (częściej) lub ciemnieje (rzadziej).
Różnorodność umaszczeń powoduje (a przynajmniej powinna!), dość naturalną konieczność ich uporządkowania, choćby dla celów administracyjnych (rejestracja psów, rodowody, inne dokumenty). Dlatego też, AKC, CKC i KC stosują system kodów, przypisanych do poszczególnych umaszczeń. Przykładowo maść biała w AKC oznaczona jest kodem 199, zaś w CKC kodem 438, czarna kodem 007 (AKC) i 10 (CKC), a srebrna 176 (AKC) i 376 (CKC). Amerykanie wyróżniają kodami 25 umaszczeń i 8 znaczeń, a Kanadyjczycy 20 umaszczeń i żadnego znaczenia. Nazewnictwo umaszczeń w obydwu organizacjach pokrywa się tylko w niewielkim zakresie, 8 kolorów. To z kolei powoduje, że np. CKC wskazuje umaszczenie sable, a AKC nie, ale AKC ma red sable, a CKC już nie :) Nie oznacza to, że psy o takich umaszczeniach nie są rejestrowane (oznaczane kodem) w tych organizacjach. System kodów nie ma sztywnych ram i jest dostosowany do opisywanej tu różnorodności umaszczeń, znaczeń itd. Jeśli umaszczenie/znaczenia są nietypowe lub nie są wskazane wprost w kodach, po prostu przypisuje się je do kodu, którym określone jest umaszczenie/znaczenie najbardziej podobne do tego nietypowego/niewskazanego. Wreszcie, w skrajnych przypadkach może być stosowany wentyl bezpieczeństwa w postaci kategorii „inne”.
Powyższe pokazuje nam jak różnorodna jest kolorystyka hawańczyków, jak również terminologia na określanie teoretycznie tego samego koloru, a zarazem jak trudno jest czasami wskazać z jakiego koloru osobnikiem mamy do czynienia. W tym kontekście, za niezwykle racjonalne należy uznać zapisy wzorców AKC, CKC i KC akceptujące wszelkie umaszczenia hawańczyka. Niestety tego samego nie można powiedzieć o FCI, gdyż cytowane zapisy wzorca w niewielkim tylko stopniu przystają do rzeczywistości. Na całe szczęście nie spotkałem (i mam nadzieję, że to nigdy nie nastąpi!) sędziego, który zakwestionowałby umaszczenie nie wskazane wprost we wzorcu hawańczyka nr 250 FCI.
Dziękuję za uwagę, a na zakończenie zapraszam do zabawy w typowanie kolorów! JAKI KOLOR MA OBECNIE(!) PRZEDSTAWIONY NA ZDJĘCIU HAWAŃCZYK?
Tekst: Cezary Szczepaniak
|
